Als ik je vraag vanaf de begane grond naar de eerste verdieping te springen, zal je de sprong niet wagen. Het beste wat ik van je kan verwachten is een meewarige blik. Ben ik soms vergeten dat je net hersteld bent van een dubbele enkelbreuk? Maar als ik je laat zien hoe mensen in vergelijkbare positie via de trap boven zijn gekomen, ik een plan met je uitstippel om tree voor tree naar boven te gaan, en je vrienden je staan aan te moedigen omdat ze er op vertrouwen dat je het kunt, zul je vol zelfvertrouwen naar boven lopen. Dat is de theorie over zelfeffectiviteit in een notendop.
De theorie over zelfeffectiviteit, ook wel bekend als self-efficacy, is een van de weinige theorieën die in de afgelopen jaren veelvuldig en steeds met een positief resultaat is getest. De theorie verdient daarom in onze ogen een plaats op niveau 2 van de piramide van betrouwbaarheid: in systematische reviews effectief gebleken.
De theorie toegelicht
“Mensen die zichzelf beschouwen als zeer effectief, handelen, denken en voelen zich anders dan degenen die zichzelf als inefficiënt ervaren, ze produceren hun eigen toekomst, in plaats van het simpelweg te voorspellen” – Albert Bandura.
Bij het uitvoeren van een taak is het geloof in eigen kunnen een belangrijke factor voor motivatie, inspanning en volharding, wat de kans om die taak succesvol af te ronden vergroot. Of je verwacht ergens competent voor te zijn, hangt af van:
- De uitkomstverwachting die je hebt op basis van ervaringen uit het verleden;
- De prestaties van gelijkwaardige anderen die de taak nu of in het verleden hebben opgepakt;
- De visie van mensen waarmee je omgaat in hoeverre zij je bekwaam voor de taak achten.
De theorie verklaart waarom mensen taken niet oppakken of juist beter uitvoeren dan anderen. De verwachting dat een taak niet haalbaar is, doet mensen besluiten er niet aan te beginnen. Heb je echter volledige controle over de situatie en beschik je over de vaardigheden om de activiteit te volbrengen? Dan is er een grotere kans dat je het ook echt – en met succes – gaat uitvoeren.
Iemand met een sterk gevoel van zelfeffectiviteit ziet een moeilijke taak niet als probleem, maar juist als een uitdaging. Dit maakt dat iemand er hard voor wil werken om een taak te volbrengen, minder angst heeft om te falen en ervoor openstaat om alternatieve oplossingsstrategieën uit te proberen.
Zelfeffectiviteit heeft invloed op het leervermogen van mensen, hun motivatie en hun prestaties.De theorie van zelfeffectiviteit is van toepassing op iedereen met een normaal denkvermogen, ongeacht achtergrond of werkgeschiedenis.
In de praktijk van de loopbaancoach
Door met de coachee te werken aan de zelfeffectiviteit, groeit diens vertrouwen capabel te zijn om een taak uit te voeren en draagt de coach bij aan de slagingskans. De coach kan:
- de coachee in contact brengen met iemand die eenzelfde taak of carrièrepad al succesvol heeft doorlopen. Dit rolmodel kan ervaringen delen of als buddy of mentor optreden, waardoor het vertrouwen op succes bij de coachee groeit;
- de coachee bewust maken van eigen kunnen door te wijzen op eerder behaalde successen die vergelijkbare vaardigheden vereisten;
- zorgen voor positieve aanmoedigingen, van de coach zelf of door significante anderen, zoals een gerespecteerde leidinggevende of gewaardeerde collega;
- Het te behalen resultaat opknippen in behapbare stappen;
- De eerste succesjes behalen. De fysieke sensatie die dit geeft, versterkt het vertrouwen en de wens om dit positieve gevoel opnieuw te ervaren.
Dit blog is geschreven door Leontine van Gelderen, Tobias Giger en Maarten Freriks.
Bronnen
- Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Towards a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84, 191-215.
- Bandura, A. (1997). Self-efficacy: the exercise of control. New York, NY: Worth.
- Eastman, C., & Marzillier, J.S. (1984). Theoretical and Methodological Difficulties in Bandura’s Self-Efficacy Theory. Geraadpleegd op 8 oktober 2018, van https://link.springer.com/content/pdf/10.1007%2FBF01172994.pdf
Proclaimer
Kennis is steeds in ontwikkeling. Theorieën worden gevormd, onderzocht, bevestigd en soms weer verworpen. Instrumenten en methoden worden ontwikkeld en in de praktijk en wetenschappelijk getoetst. Methoden en instrumenten op basis van ondeugdelijke theorieën, horen sowieso niet thuis in de praktijk van een professional die evidence based wil werken. Via deze serie blogs vatten we samen welke kennis wij op dit moment beschikbaar hebben over de instrumenten waar we mee werken. Een overzicht van de resultaten van ons speurwerk vind je op de gouden, groene en zwarte lijst voor coaching. Maar ook wij maken fouten en missen soms nieuwe informatie. Klopt onze conclusie niet, of zien we bepaalde bronnen over het hoofd, dan horen we dat graag op [email protected].
