De gevolgen van de coronacrisis zijn groot voor bedrijven. Om te overleven moeten bedrijven die hun omzet blijvend hebben zien dalen, nu misschien wel ongemakkelijke maar noodzakelijke maatregelen treffen. In veel gevallen zijn ontslagen onvermijdelijk. Dat vergt veel van HR-medewerkers en van hun voorbereiding. Inzicht in de karakters van medewerkers en de manier waarop ze reageren op een dreigend ontslag, is daarbij van grote waarde.
In het Europese onderzoeksproject PSYRES onderzocht TNO samen met Europese partners in 201/2011 de effecten die reorganisaties hebben op het welzijn van medewerkers en hoe negatieve effecten kunnen worden beperkt. Het grootschalige onderzoek bevestigde dat reorganisaties negatieve invloed hebben op de mentale gezondheid en het welzijn van medewerkers. Ze vergroten de baanonzekerheid, leiden tot een hogere werkdruk en tot een negatieve werksfeer.
Leg de reden en de keuzes uit
Grofweg zijn er zes verschillende typen medewerkers, zo bleek. Zij gaan elk op hun eigen manier om met een reorganisatie. Na de ondernemer, de boekhouder, de struisvogel en de sociale steunzoeker bekijken we in dit laatste deel van deze serie de cynicus en de gelukkige.
Belangrijk is dat het management duidelijk en eerlijk uitlegt waarom de reorganisatie en ontslagen noodzakelijk zijn en waarom de verschillende keuzes zijn gemaakt (het afstoten van een bepaalde afdeling, de mensen van wie afscheid wordt genomen). Maken de ingrepen het bedrijf weer gezond? Gaat de selectie van wie mag blijven wel eerlijk?
De cynicus
De cynicus gelooft dat niet zomaar… En zal dat laten blijken ook. Hij was waarschijnlijk al berucht om zijn negatieve houding en scherpe commentaar. Het massaontslag, waar ook hij vast en zeker slachtoffer van zal worden, maakt het er niet beter op. Zelfs als die uitkomst nog niet vaststaat.
Het is voor de HR-afdeling van belang om vroegtijdig te weten of te beslissen of de cynicus zal blijven. Zo kun je erop anticiperen of hij mogelijk veel weerstand en reuring veroorzaakt. Ook tegenover de medewerker is het fair om snel duidelijk te zijn en het ontslag vlot af te handelen. Bovendien wil je vast niet dat de cynicus nog lang samenwerkt met degenen die mogen blijven. Dat heeft ongetwijfeld zijn weerslag op de sfeer.
De gelukkige
De gelukkige heeft de reorganisatie overleefd. Hij is blij dat hij zijn baan behoudt. Maar daarmee is niet automatisch alles koek en ei. De spanning van de achterliggende periode kan kan nu naar buiten komen. Het TNO-onderzoek liet zien dat het verzuimcijfer na een reorganisatie meestal stijgt.
Het kan ook zo zijn dat de gelukkig bij nader inzien helemaal niet zo content is met zijn nieuwe functie, takenpakket of leidinggevende. Of dat hij zich uit loyaliteit naar naaste collega’s schuldig voelt: waarom mag ik blijven en moeten zij weg?
Klagen tijdens een sollicitatiegesprek
We schreven het al vaker: bij een reorganisatie draait het om communicatie, eerlijkheid en openheid tegenover het personeel. Praat met iedereen, help medewerkers – of ze nu moeten vertrekken of mogen blijven – en geef hen advies.
Bijvoorbeeld dat ze zich beter niet negatief naar buiten toe kunnen uitlaten over het bedrijf. Dergelijke verhalen zijn niet alleen slecht voor het imago van de onderneming, maar ook voor de persoon zelf. Niets is zo desastreus voor je kansen op een baan als je tijdens een sollicitatiegesprek klaagt of kwaadspreekt over je oude werkgever. Als HR-professional heb je dat vast meermaals meegemaakt. Wedden dat die kandidaat de baan niet kreeg…
Help medewerkers op weg naar een nieuwe werkgever
Als je hem uit de organisatie haalt, kan hij zich waarschijnlijk beter focussen op zijn verdere carrière. Vanuit menselijk oogpunt ben je misschien geneigd om degenen die ontslagen worden, zo lang mogelijk door te laten werken. Dat is echter aan alle kanten schadelijk. Voor de motivatie, de sfeer, de onderlinge verhoudingen en de productiviteit.
Help liever de mensen die weg moeten, om een nieuwe baan te vinden. Dat is in ieders belang. Kijk of het eigen netwerk van het bedrijf mogelijkheden biedt, maak gebruik van detachering of roep de hulp van een bureau als id Plein in. Met outplacement is veel meer te bereiken dan menig werkgever én werknemer denkt.
Het komt hard aan als je de baan kwijtraakt waar je met hart en ziel voor gekozen hebt. Vaak zien mensen zelf niet in dat ze meer kwaliteiten en kansen hebben. In dat soort situaties helpen wij mensen inzicht te krijgen in hun kennis en vaardigheden en zodoende hun blik te verruimen. Dat vraagt een individuele begeleiding. En dan blijkt er opeens toch veel meer mogelijk dan iemand denkt.
Benieuwd naar hoe je omgaat met de typen struisvogels en sociale steunzoekers? Lees hier.
