“Als alleen het hebben van inzicht al leidde tot gedragsverandering, had ik maatje 36.” Deze uitspraak deed ik enkele jaren geleden toen ik te gast was in het televisieprogramma Business aan Tafel. Het was in reactie op de andere tafelgasten die elkaar bevestigden in hun aanpak om personeelsproblemen op te lossen met inzichtverschaffende gesprekken.
Maar het inzicht waar roken toe leidt, weerhoudt rokers niet tot het opsteken van een volgende sigaret. En ondanks mijn inzicht in het belang van gezond eten, at ik er jarenlang geen reep chocola minder om.
Muziek
De impact van iets ervaren is vele malen groter dan het op cognitief niveau begrijpen. Ik leg het graag uit aan de hand van muziek. Mijn vader gaf mij ooit een elpee met Rachmaninoff’s 2e pianoconcert. Dit muziekstuk vertolkt hoe hij een moeilijke periode in zijn leven wist te overwinnen, dat verhaal sprak me best aan, maar meer ook niet. Pas op het moment dat ik de plaat opzette en de meeslepende tonen hoorde, liepen de tranen over mijn wangen, zo ontroerd was ik.
Waar duizenden Nederlanders geraakt worden door smartlappen, werken ze bij mij vooral op de lachspieren. Van house word ik agressief, salsa maakt me vrolijk en Luther Vandross geeft me een goede flow bij het opruimen. En hoe logisch dat we het vinden dat we muziek moeten beluisteren om te weten wat het met ons doet, zo vanzelfsprekend is het ervaringsaspect nog niet bij het zoeken naar passend werk.
De knop om
Mijn vader is niet alleen een muziekliefhebber, hij is ook een bevlogen docent. Zelfs nu hij 80 jaar is, is hij nog altijd in zijn vakgebied actief. Ergens had ik altijd de wens om in zijn voetsporen te treden en kinderen iets mee te geven voor hun toekomst. Als hulpouder op de school van mijn dochter, was dit ideaalbeeld snel aan gruzelementen. Gelukkig deed ik deze ervaring op voordat ik ontslag had genomen voor een omscholingstraject.
In de re-integratie en outplacement werkt het precies hetzelfde. Je kunt een kandidaat uitleggen dat zijn of haar droombaan niet passend is, maar dan stuit je op verzet. Een werkervaringsplaats is de perfecte manier om een functie uit te proberen. Zo had een kandidaat met borderline haar zinnen gezet op werken bij de H&M. Haar coach regelde een stage. Al na een halve dag gooide ze de handdoek in de ring. De discussie was definitief gesloten.
Vlinders in je buik
Het effect van een positieve ervaring is nog veel groter. Ook hier kan ik uit eigen ervaring meepraten. Toen mijn leidinggevende (Maarten Freriks) mij ooit vroeg om een project op te pakken, wees ik het in eerste instantie af: “Dat heb ik nog nooit gedaan, dus dat kan ik niet.” Dat hij het vertrouwen had dat ik het wel kon – ik had immers in andere functies laten zien dat ik over de benodigde competenties beschikte – gaf mij de moed om de opdracht op te pakken.
Ik wist een stukgelopen project vlot te trekken en met succes af te sluiten. Tijdens het project ervaarde ik dat ik mensen kan samenbrengen, creatieve oplossingen kan bedenken en die binnen de deadline weet te realiseren. Dit gaf zo’n sensationeel goed gevoel, ik durf het zelfs te vergelijken met een stevige verliefdheid. Het gaf mij het vertrouwen en de motivatie om er vol voor te gaan.
Niet lullen, maar poetsen
Een passende functie bepalen, is lang niet altijd eenvoudig. Gevalideerde testen en loopbaangesprekken kunnen helpen om richting te geven. Zelfoverschatting of juist gebrek aan zelfvertrouwen, een onvolledig beeld of idealisering van een functie, van beren op de weg tot medische beperkingen, het zijn allemaal valkuilen die er voor kunnen zorgen dat een kandidaat niet in de juiste functie terechtkomt.
“Niet lullen, maar poetsen”, is een gevleugelde Rotterdamse slogan waar elke loopbaanprofessional in outplacement en re-integratietrajecten zijn voordeel mee kan doen. Minder praten, maar inzicht verkrijgen door te doen. Ervaringsleren is zonder twijfel een van de meest krachtige instrumenten in de loopbaancoaching.
Proclaimer
Kennis is steeds in ontwikkeling. Theorieën worden gevormd, onderzocht, bevestigd en soms weer verworpen. Instrumenten en methoden worden ontwikkeld en in de praktijk en wetenschappelijk getoetst. Methoden en instrumenten op basis van ondeugdelijke theorieën, horen sowieso niet thuis in de praktijk van een professional die evidence based wil werken. Via deze serie blogs vatten we samen welke kennis wij op dit moment beschikbaar hebben over de instrumenten waar we mee werken. Een overzicht van de resultaten van ons speurwerk vind je op de gouden, groene en zwarte lijst voor coaching. Maar ook wij maken fouten en missen soms nieuwe informatie. Klopt onze conclusie niet, of zien we bepaalde bronnen over het hoofd, dan horen we dat graag op blog@idplein.nl.
