In de gezondheidszorg is Evidence Based werken (of EBP, wat staat voor Evidence Based Practice) al decennia de norm. Wordt er een tumor bij je ontdekt dan kom je, mag je hopen, terecht bij een ervaren specialist. Je mag er van uit gaan dat je oncoloog op de hoogte is van de meest effectieve behandelmethoden van die specifieke tumor. En dat die oncoloog ervaring heeft in de behandeling van dergelijke tumoren, maar ook de kennis en ervaring van collega’s betrekt in zijn behandelplan. Een professional werkt met methoden die ondersteund worden door onderzoek en hun effectiviteit in de praktijk bewezen hebben.
Loopbaancoaches en HR-professionals lopen helaas niet zo hard om wetenschappelijke kennis te integreren in hun beroepspraktijk. Intuïtie, wat goed voelt, en de eigen ervaring hebben vaak een hogere status dan wetenschap. En dat is niet terecht. Een professional die breed geaccepteerde kennis uit de vakgebieden psychologie, hrm, gedragswetenschappen en andere domeinen negeert, doet de organisatie waarvoor die werkt, en de individuen waarom het draait ernstig tekort. In het ergste geval beschadig je mensen en organisaties. Door wetenschappelijke kennis te integreren in je beroepspraktijk, je eigen ervaring steeds kritisch te toetsen en betrokkenen goed te informeren over de beschikbare kennis, wordt je een betere professional. En je bereikt uiteindelijk betere en meer duurzame resultaten.
Pijlers van Evidence Based Practice
Over het hoe en waarom van EPB schreef ik eerder een artikel in Loopbaanvisie. En over de misvattingen rondom Evidence Based Practice schreef ik dit blog. Nu wil ik enig zicht werpen op de manier waarop we bij id Plein EBP in de praktijk brengen. Wij hanteren de volgende definitie: Evidence Based werken is werken op basis van de best beschikbare kennis. Voor elk doel dat je nastreeft, op organisatie- of individueel niveau, kies je een strategie, methoden en instrumenten. Vier bronnen van informatie zijn daarbij van belang:
- de kennis en ervaring van de professional – ondanks dat er veel over psychologie en gedragswetenschappen geschreven wordt, is de hoeveelheid harde kennis op dit gebied nog beperkt. Dat komt door de complexiteit van menselijk gedrag, de grote variatie in situaties, doordat er veel slecht onderzoek is, trends en hypes worden aangejaagd door partijen met commerciële belangen en professionals die niet de tijd en kennis hebben om elke keuze kritisch af te wegen. Koersen op je eigen ervaring bij gebrek aan wetenschappelijke kennis, of ter verfijning en afstemming op unieke situaties, is daarom cruciaal voor professioneel handelen.
- de stakeholders – waarop de aanpak betrekking heeft, in geval van HR vaak de medewerker – een aanpak werkt beter als betrokkenen er vertrouwen in hebben. De professional speelt een belangrijke rol in het opbouwen van dat vertrouwen. Als een dokter in een witte jas stelt dat een rode pil beter werkt dan de blauwe, terwijl beiden dezelfde effectieve stof bevatten, dan beïnvloedt dat de effectiviteit. Zo zal dat ook bij coaching en hr-interventies werken. Dat begint dan met de vraag in welke interventie de professional zelf het meeste vertrouwen heeft, en hoe dit wordt overgedragen naar de betrokkene. Ervaringen en overtuigingen van de betrokkene spelen daar natuurlijk ook een rol in.
- de organisatie – gegevens over ziekteverzuim, prestaties per afdeling, personeelsverloop. Afhankelijk van het onderwerp, kunnen bepaalde data relevante informatie verschaffen om tot een goed onderbouwd besluit te komen. Uiteraard is daarbij van belang dat de data correct is, en daadwerkelijk relevant voor de vraag die beantwoord moet worden.
- wetenschappelijke literatuur omtrent de vraagstelling en oplossingsmogelijkheden – een goed opgeleide professional beschikt over de basiskennis in relatie tot zijn vak. Kennis ontwikkelt zich echter snel, organisaties veranderen, en de samenleving verandert razendsnel. Kijk voor de gein nog eens naar wat je 5, 10 of 20 jaar geleden tijdens je opleiding gedoceerd kreeg. Je zult er van schrikken welke modellen en theorieën inmiddels achterhaald zijn. Het bijhouden van de wetenschappelijke vakliteratuur en het actief zoeken naar beschikbare kennis is daarom noodzakelijk om professioneel te kunnen blijven werken.
EBP is geen methode maar een beroepshouding
Iemand die zegt dat zijn aanpak Evidence Based is, kraamt onzin uit. Een aanpak, methode of instrument is per definitie niet Evidence Based. Je kunt EBP beter beschouwen als een beroepshouding die er op gericht is jezelf steeds te verbeteren en de best beschikbare kennis in praktijk te brengen. Een bepaalde aanpak kan op dit moment de best bewezen methode zijn. Maar misschien niet voor elke kandidaat, en niet voor elke situatie. En geen enkele professional of wetenschapper overziet het complete werkveld. Er kan net een onderzoek gedaan zijn dat de aanpak volledig onderuit haalt, of kennis aan het licht brengt, waarom de aanpak in specifieke gevallen niet werkt. Wil je Evidence Based werken, dan zul je je moeten blijven ontwikkelen, kennis vergaren, interpreteren, uitproberen en evalueren.
De piramide van betrouwbaarheid toegelicht
Als leidraad voor de keuzes die we maken hanteren we bij id Plein de Piramide van Betrouwbaarheid. Elke methode, theorie of interventie is in principe te plaatsen op één van de tredes van deze piramide. Onder het figuur staat elke trede toegelicht. Naast de piramide staat een kliko. Daarin verdwijnen de theorieën en instrumenten die ooit veelbelovend leken, geen klinkklare onzin zijn, maar na deugdelijk onderzoek toch niet houdbaar bleken. De theorie van Maslow bijvoorbeeld. Klinkt logisch, heeft nog veel aanhang, maar deze is helaas nooit bewezen. Maslow zelf zag het ook niet als een wetenschappelijke hypothese en zei daarover in de jaren 60: “Mijn motivatietheorie is 20 jaar geleden gepubliceerd en gedurende heel die tijd heeft niemand het getest, proberen te herhalen, geanalyseerd of zelfs maar bekritiseerd. Ze gebruikten het, ze slikten het gewoon, praktisch zonder wijzigingen…”
- De top van de piramide is een kleine driehoek waarin alleen methoden, instrumenten en theorieën staan die als harde wetenschap gekwalificeerd kunnen worden. Tijdens mijn leven, en mogelijk voor eeuwig, zal deze top voor ons vakgebied leeg blijven, omdat de psychologie, door het grote aantal variabelen en de invloed van omstandigheden, nooit een harde wetenschap zal zijn.
- In een Systematic Review of Meta-analysis worden een groot aantal beschikbare onderzoeken bekeken op deugdelijkheid, vergelijkbaarheid van opzet, om op basis van alle uitkomsten een overall conclusie te trekken. Een aanpak die die toets doorstaat verdient trede 2
- Als de wetenschap een theorie of methode interessant vindt, zijn er vaak meerdere onderzoeken te vinden en als die goeddeels positief uitpakken, verdient de aanpak trede 3: gerepliceerd onderzoek.
- Soms beschik je over een aanpak of methode waar in ieder geval 1 goed onderzoek naar is: trede 4. Een goed onderzoek is: onafhankelijk, met een heldere, vooraf vastgelegde hypothese, een deugdelijke steekproef, controlegroep en correcte (statistische) analyse achteraf.
- Op trede 5 prijkt het gezond verstand. Daarmee bepalen professionals vaak hun strategie en aanpak, en zolang dat niet onderuit gehaald wordt door ervaringen of onderzoek is dat prima. Veel is nog niet onderzocht dus professionals hebben vaak geen andere keus dan te koersen op hun eigen ervaring.
- Op trede 6 staan methoden waarvan niet te beoordelen valt of ze hout snijden, omdat taalgebruik (waarschijnlijk doelbewust) ondoorgrondelijk is. Een voorbeeld als je even wilt lachen of huilen vind je op deze website. De kwantumtheorie is een geliefde metafoor van veel spiritueel ingestelde coaches omdat het keiharde wetenschap is, bijna niemand het begrijpt, en uitnodigt tot mooie holistische gedachten. Maar het eerste serieuze onderzoek dat een relatie legt tussen de kwantummechanica en de menselijke psyche moet ik nog tegenkomen.
- Trede 7 bevat theorieën en methoden die strijdig zijn met kennis uit harde wetenschapsgebieden zoals fysica, chemie of biologie. Alleen daarom kunnen ze al niet kloppen. Voorbeelden zijn: Neurolinguïstisch Programmeren (NLP), instrumenten als DISC en MBTI-testen, Systemisch werken à la Bert Hellinger en het Enneagram, een persoonlijkheidsmodel dat gebaseerd is op mystieke denkbeelden en niet op onderzoek.
Het is belangrijk dat je van elke interventie die je inzet weet op welke trede van de piramide deze thuishoort. Kun je een interventie inzetten die op een hogere trede staat, dan heeft dat de voorkeur. Interventies op trede 6 en 7 zijn per definitie taboe, want daarvan bestaat wetenschappelijk consensus dat ze niet effectief zijn. Eventuele resultaten die behaald worden met deze interventies berusten daarom over het algemeen op toeval of een placebo-effect.
Ben je benieuwd op welke trede een bepaald instrument of theorie geplaatst kan worden? id Plein voert quickscans uit om een eerste inschatting te maken. Neem contact op, als je hier meer over wilt weten.
