Volgende week, 12 tot en met 15 november, staat in het teken van de werkstress, een initiatief van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De afgelopen jaren is veel aandacht besteed aan hoe je de symptomen van werkstress herkent en wat de gevolgen ervan zijn. Dit jaar ligt de focus op preventie en het vergroten van het werkplezier. Doel is dat in deze week zo veel mogelijk organisaties met hun medewerkers preventie van werkstress op de agenda zetten door plezier op de werkvloer centraal te stellen.
Om werkstress te kunnen voorkomen, moeten we eerst weten wanneer het speelt. Werkstress kan uiteenlopende oorzaken hebben en het ziet er lang niet altijd hetzelfde uit. Een opgejaagde collega herkent iedereen en een gesprek over het gedrag is relatief eenvoudig aan te knopen. Maar wie let op de stille stresser?
Aardig zijn duurt het langst
Op je werk heb je vast collega’s die altijd vriendelijk zijn. Altijd bereid zijn een klusje op te knappen waar niemand zin in heeft en die vooral dienstbaar zijn voor anderen. In een team zijn dat mensen die je nodig hebt om de teamspirit op peil te houden. Het is de man of de vrouw die niet klaagt, niet te beroerd is om extra werk op zich te nemen en nooit met de eer gaat strijken als er een succes behaald is. Je zou zeggen dat mensen met zo’n instelling door hun aardige gedrag en door de waardering die ze daarvoor krijgen, zich goed voelen op hun werk en gelukkiger zijn dan de collega’s die zich minder sociaal opstellen.
Onderzoek door Christopher M. Barnes en Yongjuan Li laat zien dat negatief gedrag op het werk inderdaad een negatieve uitwerking op de persoon heeft1. Zowel op het werk als in de privétijd kampen negatievelingen en roddelaars met verhoogde stressniveaus en slapen ze slechter. Het onderzoek lijkt aan te tonen dat collega’s die zich op het werk wel goed en sociaal gedragen beter slapen.
Is hieruit dan af te leiden dat aardig zijn voor je collega’s een positieve invloed heeft op je gezondheid en werkplezier? Voor een deel wel. Maar er zit een fikse andere kant aan deze medaille. Het is helaas niet alleen maar positief als jij je zo voorbeeldig gedraagt en altijd collegiaal ben.
Give & Take
Adam M. Grant (1981), een Amerikaanse psycholoog, auteur en professor aan de Wharton School of the University of Pennsylvania is gespecialiseerd in organisatie psychologie. Hij ontwikkelde een theorie, gebaseerd op de metamotieven communion en agency, waarin hij het volgende uiteen zet:
In het professionele leven heb je drie soorten mensen: gevers, nemers en matchers2. Gevers zijn onbaatzuchtig. Ze stellen andermans belang voorop en vinden het fijn om anderen te helpen. Ze hoeven er niets voor terug te krijgen. Nemers daarentegen zijn vooral met zichzelf bezig. Ze promoten zichzelf en zorgen dat ze erkenning voor hun werk krijgen. De matchers zitten er tussenin. Ze leven volgens het principe ‘voor wat hoort wat’.
Midden op de ladder van succes, zo ontdekte Grant na bestudering van de onderzoeksgegevens uit allerlei beroepsgroepen, zitten de matchers en de nemers. Maar boven- en onderaan de ladder zijn de gevers oververtegenwoordigd.
Een gevende stijl kan tot succes leiden, maar ook tot een beroerde positie. Wie altijd alles voor een ander over heeft, kan een voetveeg worden en opgebrand raken. De balans vinden tussen aardig zijn voor anderen en tegelijk voor jezelf is de uitdaging.
Vergeet jezelf niet
Aardig zijn voor je collega’s betekent dus niet dat je ook aardig bent voor jezelf. Als het om stress en burn-out gaat zijn aardige, dienstbare en zorgzame mensen soms een gevaar voor
zichzelf. Aardige mensen op het werk zijn geliefd. Ze helpen immers en staan klaar voor anderen. Tot het moment dat ze het werk van de ene op de andere dag niet meer kunnen volhouden. Als ze dan vertellen dat ze oververmoeid zijn door het werk, is er vaak begrip van iedereen. “Dat hadden we wel verwacht, je staat ook altijd klaar voor iedereen en je weet niet van ophouden; je had meer voor jezelf moeten opkomen”, zijn opmerkingen die ze dan horen.
Duidelijk en krachtig communiceren past vaak niet bij dienstbare mensen. Vaak zijn ze voorzichtig en terughoudend in hun formulering, omdat ze angst hebben anderen te kwetsen. Ze stressen in stilte.
Uitdaging
In de week van de werkstress leggen wij graag een uitdaging bij jou neer: ga op zoek naar de gevers onder jouw collega’s. Ga het gesprek aan: laat hen weten dat je hen ziet. Laat hen weten dat je hen waardeert. Maar laat hen vooral weten dat ze ook aardig en behulpzaam voor zichzelf moeten zijn.
Wie weet haal je hiermee de angel uit hun werkstress, vergroot je hun werkplezier en voorkom je uitval met alle ellende van dien. Een mooi streven!
_______________
1 Barnes, Christopher M., University of Washington and Li, Yongjuan, University of Chinese Academy of Sciences (2018). Bad Behavior Keeps You Up at Night: Counterproductive Work Behaviors and Insomnia.
2 Grant, Adam M. (2013). Give & Take: why helping others drives our success.
_______________
Proclaimer
Dit blog is geschreven door Genardus Schalk en geredigeerd door Marian Slagman. De visie uiteengezet in dit blog is gebaseerd op praktijkkennis en ervaring, en daar waar mogelijk getoetst tegen theorieën en wetenschappelijk onderzoek. Kennis is steeds in ontwikkeling. Theorieën worden gevormd, onderzocht, bevestigd en soms weer verworpen. Instrumenten en methoden worden ontwikkeld in de praktijk en wetenschappelijk getoetst. Maar ook wij maken fouten en missen soms nieuwe informatie. Klopt onze conclusie niet, of zien we bepaalde bronnen over het hoofd, dan horen we dat graag via [email protected].
